با گسترش فزآینده روند جهانی‌شدن، از یک سو و شهری‌شدن جهان، از سوی دیگر، موضوع بازنگری در رویکردهای شهری و توجه بشتر به جایگاه و مسائل زنان در زندگی شهری به یک چالش اجتماعی و گفتمان عمومی تبدیل شده است. کتاب پیش رو مجموعه مقالاتی است که برای آشنایی بیشتر با این گفتمان، با توجه به مسائل و نیازهای شهرنشینی و شهرسازی در ایران، تهیه و تدوین شده است. نسیم السادات محبوبی‌شریعت‌پناهی پایگاه تحلیلی- خبری مهرخانه، با توجه به رسالت خود جهت معرفی جامع اقدامات و فعالیت‌های صورت‌گرفته در حوزه زنان، مبادرت به معرفی کتب منتشره از طرف جریان‌های مختلف اندیشه‌ای می‌کند. بدیهی است این اقدام صرفاً جهت اطلاع‌رسانی به علاقه‌مندان حوزه زنان صورت گرفته و لزوماً بیانگر دیدگاه‌های مهرخانه نیست. زنان، شهر و شهرسازی جواد مهدی‌زاده نشر آگاه؛ 1395 در پیشگفتار کتاب «زنان، شهر و شهرسازی» آمده است: یکی از جدیدترین عرصه‌های عمومی برای همکاری بیشتر زنان و مردان برای ساختن دنیایی بهتر و انسانی‌تر، حوزه برنامه‌ریزی و مدیریت برای توسعه پایدار شهری و منطقه‌ای است. با گسترش فزآینده روند جهانی‌شدن، از یک سو و شهری‌شدن جهان، از سوی دیگر، موضوع بازنگری در رویکردهای شهری و توجه بشتر به جایگاه و مسائل زنان در زندگی شهری به یک چالش اجتماعی و گفتمان عمومی تبدیل شده است. کتاب پیش رو مجموعه مقالاتی است که برای آشنایی بیشتر با این گفتمان، با توجه به مسائل و نیازهای شهرنشینی و شهرسازی در ایران، تهیه و تدوین شده است. تمام مقالات این مجموعه در چارچوب فعالیت علمی- تخصصی فصلنامه جستارهای شهرسازی و به همت نویسندگان و مترجمان آن‌ها، با دیدگاه‌های متفاوت فکری و حرفه‌ای پدید آمده که امید است تصویری همه‌جانبه، ساده، خلاصه و راهگشا از موضوع به دست دهد. این مقالات پیش از این در شماره‌های مختلف فصلنامه جستارهای شهرسازی (سال‌های 1381- 1392) چاپ شده بود. اولین مقاله کتاب با عنوان «درجستجوی شهرهای انسانی‌تر، درآمدی بر نظریه‌های شهر و جنسیت» توسط جواد مهدی‌زاده تهیه شده است. در مقدمه مقاله آمده است: "شهرسازی مدرن با همه دعاوی آزادی و برابری در ماهیت خود خصلتی پدرسالارانه دارد که در موارد بسیار نیازها و ارزش‌های زنانه را نادیده گرفته است. جنبش توسعه پایدار و جنبش زنان در جهان نشان داده است که در شرایط دنیای امروز دست‌یابی به یک جامعه پایدار و عادلانه بدون مشارکت و حضور فعال زنان امکان‌پذیر نیست (ص 9)". در مقدمه مقاله «تولید فضای جنسیتی، بازتولید روابط اجتماعی نابرابر» به قلم آناهید شیرخدایی آمده است: "همواره اشکال متفاوتی از نابرابری‌ها وجود داشته است، اما معمولاً یک شکل از آن، یعنی نابرابری اقتصادی، بیش از موارد دیگر مور توجه قرار گرفته است. امروزه با فرآیندهای پیچیده شهری‌شدن در سطح جهانی با طیفی از نابرابری‌های متفاوت روبه‌رو هستیم که به شکل همبسته و شبکه‌ای عمل می‌کنند. به دلیل فرآیند شهری‌شدن سرمایه‌دارانه، این نابربری‌ها در و به‌واسطه‌ فضا عمل می‌کنند و نمایان می‌شوند. از این‌رو در این مقاله می‌کوشیم تا با تبیین شیوه‌ تولید فضا را در بازتولید روابط نابرابر اجتماعی نشان دهیم. به این منظور از نظریه تولید فضای هانری لوفر به عنان مبنای تحلیلی مقاله بهره می‌بریم (ص 35)". در مقاله «زنان و رویکرد عدالت جنسیتی در توسعه پایدار، بررسی ملاحظات جنسیتی در برنامه‌ریزی و طراحی شهری» به قلم مریم احمدی با توجه به نقش زنان در بحث محیط، به عنوان موضوعی غیرقابل انکار، و تجارب زنان در حفظ محیط، به بررسی نقش زنان در توسعه پایدار پرداخته است (ص51). الهام ضابطیان و مجتبی رفیعیان نیز در مقاله «درآمدی بر فضاهای امن شهری با رویکرد جنسیتی (بررسی موردی در شهر مشهد)» به بررسی فضاهایی امن شهری و تجربه زنان در این فضاها می‌پردازد. «منشور اروپایی حقوق شهروندی» با ترجمه حمیده فرهمندیان به بررسی منشور اروپایی زنان در شهر پرداخته که پژوهشی است که کمیسیون اتحادیه اروپا (مرکز ایجاد فرصت‌های برابر) در سال 95- 1994 برای ارزیابی وضعیت فعلی زنان در شهرها و با تأکید و توجه به فرآیند تصمیم‌سازی تهیه کرده است. وحید تاجدار و مصطفی اکبری در «زنان و حکمروایی خوب شهری» به نقش زنان در حکمروایی خوب شهری و نقش‌پذیری آن‌ها در حکمروایی شهری و دیگر هر آن‌چه که در حکمروایی خوب شهری می‌بایست نسبت به نیازهای انسانی زنان در شهرها پاسخ داده شود، پرداخته‌اند. «نظری به اندیشه آرمانشهر زنان» عنوان مقاله الهام رحمت‌آبادی است که به بررسی آرمانشهر به‌ویژه آرمانشهر زنان می‌پردازد. همچنین پروین پاکزادمنش در مقاله «نقش زنان در توسعه محله، بررسی موانع و معرفی تجربه‌هایی ساده از مشارکت زنان در امر توسعه» به بررسی مشارکت زنان در فرۀیند توسعه یک محله و یک جامعه پرداخته است و از این منظر به این مقوله توجه کرده که مشارکت زنان در توسعه و مدیریت محله نه تنها حق شهروندی آن‌ها محسوب می‌شود، حقی که سالیان متمادی نادیده گرفته شده است، بلکه امتیازی برای کل محله نیز تلقی می‌شود. محمدحسن نصیرپور در مقاله «آموزش زیست‌محیطی زنان و تغییر در الگوهای مصرف جامعه (بررسی موری شهر همدان)» بر این مسأله تأکید دارد که زنان در شکل‌گیری الگوی مصرف خانوار نقشی تعیین‌کننده دارند، آموزش نظام‌مند مرتبط با حفظ محیط زیست در جامعه ما غایب است، فرآیند آگاه‌سازی در این زمینه با هیچ‌یک از اصول آموزش عمومی هم‌خوانی ندارد و زنان از نقش مؤثر خود و رفتار و نگرش مرتبط با حفظ یا تخریب محیط زیست هیچ آگاهی و اطلاعی ندارند. در مقدمه مقاله «زنان، از اندرونی تا عرصه عمومی» به قلم الهام رحمت‌آبادی آمده است: "طرح مسأله زنان در اروپا از قرن هجدهم و بعد از حضور زنان در عرصه تولید شکل گرفت. زنان تا قبل از آن، بیشتر به کار خانگی اشتغال داشتند. با گسترش صنعت و رشد کارخانه‌ها در اروپا و کمبود نیروی کار، زنان به کار فراخوانده شدند. همین حضور زنان در عرصه تولید به جنبش‌های زنان انجامید و برای اولین‌بار «مسأله زن» مطرح شد". رؤیا تمدن نیز در مقاله «زنان و فضاهای شهری» به بررسی نابرابری جنسیتی در فضا می‌پردازد. و در نهایت در انتهای کتاب، گزارشی از میزگردی با عنوان «هویت‌یابی زنانه در فضاهای عمومی میزگرد جنسیت و شهر» در گفت‌وگو با گیتی اعتماد، ترانه یلدا، اعظم خاتم توسط کبوتر ارشدی تهیه و تدوین شده است. کتاب «زنان، شهر و شهرسازی» به کوشش و ویراستاری جواد مهدی‌زاده، توسط نشر آگاه در سال 1395، به قیمت 14000 ریال روانه بازار شده است. * دانشجوی دکترای مطالعات زنان